Monogamia: być albo nie być?

Monogamia to rodzaj relacji rodzinnej, w której tylko 2 osoby mogą być w związku małżeńskim. Przyroda i społeczeństwo ludzkie znają też inne opcje: poligamia (jeden mąż i kilka żon) i poliandria (jedna żona i kilku mężów).

Charles Darwin zaproponował hipotezę wyjaśniającą istnienie poligamii: natura potrzebuje różnorodnego materiału genetycznego, aby osobniki, które odniosły największy sukces, mogły przetrwać z wielu kombinacji. Dlatego mężczyzna stara się zapłodnić jak najwięcej kobiet.

Inny naukowiec, amerykański antropolog Owen Lovejoy, zaproponował inną teorię, według której cywilizacja ludzka jest wynikiem monogamii. Konieczność opiekowania się tylko jedną samicą zmniejszyła rywalizację między samcami, doprowadziła do zmniejszenia agresji i umożliwiła pokojowe współistnienie watahy prymitywnych ludzi – wspólne polowania, obronę przed innymi plemionami itp.

Obie te hipotezy dobrze wyjaśniają istnienie zazdrości: samce nie chcą karmić cudzego potomstwa. Kobiety chcą, aby samiec zapewnił przeżycie tylko swoim dzieciom. Zazdrość nie zniknęła nawet w krajach, w których poligamia ma długą tradycję. Żony intrygują przeciwko sobie, próbując wytępić rywala, starsi uciskają młodszych, jeśli mąż daje taką możliwość…

W krajach, w których akceptowana jest monogamia, idea istnienia rywalki może zamienić życie prawowitej żony w piekło. Niewielu ludziom udaje się osiągnąć wyżyny buddyjskiego oświecenia, gdzie nie przejmują się codziennymi drobiazgami, takimi jak cudzołóstwo i rozwód. Nawet jeśli dama nie jest uzależniona finansowo od męża, a głód nie zagraża jej i jej dzieciom, utrata miłości nie jest łatwiejsza.

Reputacja mężczyzny jako zawadiackiego kochanka tradycyjnie wiele znaczy w naszym społeczeństwie. Dlatego też, z powodu braku równowagi płci (kobiet jest więcej niż mężczyzn), cudzołóstwo stało się jedną z najczęstszych przyczyn rozpadu rodziny. Samotne kobiety wchodzą w związek z żonatymi mężczyznami, aby otrzymać część miłości i uwagi lub urodzić dziecko „dla siebie". Mężczyźni faktycznie mogą żyć w 2 rodzinach, wspierając zarówno żonę, jak i kochankę, pomagając wszystkim swoim dzieciom.

To bardzo trudna sytuacja dla obu kobiet, bo prędzej czy później małżonek dowiaduje się o istnieniu rywalki. Żona może opuścić zdrajcę, spróbować zmusić go do opuszczenia kochanki lub pogodzić się z sytuacją. W tym drugim przypadku w rzeczywistości obie rodziny będą żyć w poligamicznym małżeństwie.
To nie przypadek, że podczas spisu od czasu do czasu okazuje się, że zamężnych kobiet jest więcej niż żonatych mężczyzn – panie, które dzielą partnera z legalną żoną, również uważają się za mężatki.

Poligamia może być rozwiązaniem problemów demograficznych i społecznych, jeśli kiedykolwiek zostanie uchwalona. Ale w tym celu społeczeństwo musi zmienić swoje nastawienie do małżeństwa monogamicznego jako jedynego akceptowalnego. Jest mało prawdopodobne, aby w dającej się przewidzieć przyszłości kobiety zgodziły się, że dzielenie się miłością swojego mężczyzny z inną damą jest tak normalne, jak sprzęt AGD, taki jak maszynka do mielenia mięsa czy odkurzacz…